W dniu 28 marca 2012 roku o godz. 10.30 w sali 8 przy ul. św. Anny 6 odbyła się prezentacja wyników badań europejskiego grantu 'Gender-based Violence, Stalking and Fear of Crime' połączona z debatą ekspertów na temat przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płeć w krakowskich szkołach wyższych
28 marca 2012 r. odbyło się spotkanie zorganizowane przez Pełnomocnika Rektora UJ ds. bezpieczeństwa studentów i doktorantów – mgr Katarzynę Jurzak-Mączkę poświęcone prezentacji wyników europejskiego grantu „Gender-based Violence, Stalking and Fear of Crime" oraz panel ekspercki na temat bezpieczeństwa na uczelniach.
W panelu wzięli udział pełnomocnicy ds. bezpieczeństwa krakowskich uczelni: mgr Dorota Stanecka-Kraj (Pełnomocnik ds. Zintegrowanego Systemu Bezpieczeństwa z Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie), mgr Andrzej Skowroński (Pełnomocnik Kanclerza ds. bezpieczeństwa z Krakowskiej Akademii im. A. Frycza Modrzewskiego), mgr inż. Rafał Ludwikowski (Kierownik Straży Rektorskiej z Uniwersytetu Rolniczego), policjanci z Komendy Miejskiej Policji w Krakowie oraz Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie - nadkom. Małgorzata Ciesielska, podinsp. Paweł Golonka oraz sierż. Sylwia Śmiałek, badaczki z Gender Studies UJ, mgr Agata Teutsch z Fundacji Autonomia, a także studentki z Wydziału Prawa i Administracji UJ.
Spotkanie zaczęło się o godzinie 10.30, w sali nr 8 przy ul. św. Anny 6. Pierwsza część spotkania dotyczyła międzynarodowego grantu poświęconego przemocy seksualnej na uczelniach (pełną treść raportu z badań można znaleźć na stronie projektu). Referat pt. „Nie - zawsze znaczy nie! Stereotypowe postawy wobec przemocy seksualnej" został wygłoszony przez Magdalenę Klosę, mediatora z Centrum Alternatywnego Rozwiązywania Sporów przy WPiA UJ i Katarzynę Struzińską, doktorantkę z Katedry Socjologii Prawa WPiA UJ. Obejmował prezentację wyników badań kwestionariuszowych i wywiadów z ekspertami, przeprowadzonych w latach 2009 – 2010 przez zespół badawczy pod kierunkiem dr hab. Janiny Czapskiej, prof. UJ, na siedmiu polskich uczelniach. Zaprezentowano wnioski płynące z badań dotyczące przemocy seksualnej wobec kobiet.
Wyniki badań dotyczyły głównie częstości i możliwych przyczyn pojawiania się zjawisk przemocy seksualnej, molestowania i nękania w populacji studentek wybranych uczelni oraz profilu sprawców i profilu wiktymologicznego ofiar takich działań. Zostały zaprezentowane również sposoby radzenia sobie przez ofiary z długotrwałymi skutkami zdarzeń tego typu, jak też wyniki dotyczące wiedzy studentek o instytucjach świadczących pomoc . Dyskusja wyników została przeprowadzona w kontekście społecznych stereotypów dotyczących przemocy seksualnej. Referentki na podstawie wyników własnych badań, jak również w odniesieniu do teorii psychologicznych i socjologicznych zdefiniowały i opisały stereotypy przemocy seksualnej, a następnie nawiązując do roli mitu gwałtu dokonały analizy sposobów i przyczyn tworzenia się błędnych przekonań dotyczących gwałtów w perspektywie psychologii społecznej i schematów poznawczych.
Ta część spotkania była punktem wyjścia do dyskusji w ramach panelu eksperckiego, na który zostali zaproszeni krakowscy eksperci zajmujący się bezpieczeństwem studentów na uczelniach. Debata dotyczyła głównie modelu dobrych praktyk zapewniania bezpieczeństwa w szkołach wyższych w odniesieniu do rekomendacji płynących z grantu „Przemoc seksualna wobec kobiet, nękanie i strach przed przestępczością". Wśród propozycji przedłożonych przez zespół badawczy władzom Uniwersytetu Jagiellońskiego można wymienić powołanie jednostki odpowiedzialnej za bezpieczeństwo studentów i doktorantów na Uniwersytecie, stworzenie sieci ekspertów współpracujących nad zapewnieniem bezpieczeństwa we wszystkich dziedzinach życia oraz zapewnienie dobrej edukacji w zakresie bezpieczeństwa (ze szczególnym naciskiem na szerzenie informacji dot. instytucji, do których można zwrócić się o pomoc).
Dalsza część debaty dotyczyła sposobów wdrażania dobrych praktyk w dziedzinie bezpieczeństwa poza Polską. Eksperci przedstawili rozwiązania z głównie z Holandii i Wielkiej Brytanii oraz sposoby ich adaptacji do polskich warunków z uwzględnieniem różnic prawnych i kulturowych. Emocje pojawiły się przy kwestiach dotyczących głównie eksterytorialności terenów uczelnianych w Polsce i związanej z tym specyfiki pracy Policji. Nadkomisarz Małgorzata Ciesielska przedstawiła Zintegrowaną Polityka Bezpieczeństwa – pogram realizowany przez Komendę Miejską Policji w Krakowie we współpracy z krakowskimi szkołami (gimnazjami, liceami) oraz uczelniami. Projekt taktuje bezpieczeństwo w sposób kompleksowy – bierze się w nim pod uwagę nie tylko zagrożenie przestępczością, ale też patologie społeczne, zagrożenia infrastrukturalne, w ruchu drogowym, budowanie tzw. bezpiecznej przestrzeni itp. Projekt ten dostosowany jest do lokalnych uwarunkowań i umożliwia stworzenie trwałej sieci współpracujących ze sobą instytucji i podmiotów, których celem jest zwiększenie poczucia bezpieczeństwa wśród użytkowników obszarów, których projekt dotyczy.
W toku dyskusji zwrócono również uwagę na kluczowe znaczenie działalności informacyjnej i promującej wiedzę z zakresu zachowania bezpieczeństwa wśród studentów. Podkreślono, że niejednokrotnie zagadnienie występowania molestowania seksualnego i przemocy seksualnej, stanowi na uczelniach temat tabu, który nieliczni mają odwagę podejmować. W trakcie debaty wyłoniły się dwie ścieżki działania związanego z zapewnianiem bezpieczeństwa na terenie uczelni: po pierwsze – ogólna, doraźna pomoc studentom w sytuacji kryzysowej (ścieżka terapeutyczna – pomocowa) oraz druga – ścieżka instytucjonalna, polegająca na eliminowaniu określonych niedozwolonych zachowań i praktyk oraz opracowaniu i wdrażaniu polityki na rzecz bezpieczeństwa, w tym procedur reagowania na przykład na niechciane zachowania.
Spotkanie zakończyło się o godzinie 13.30. Poruszono bardzo wiele wątków związanych z bezpieczeństwem i przemocą seksualną na uczelniach, zwłaszcza w kontekście zbliżającego się Euro2012. Zostały wytyczone pożądane kierunki w rozwoju polityki i procedur nad przeciwdziałaniem dyskryminacji na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przede wszystkim jednak została zawiązana sieć współpracy pomiędzy ekspertami zajmującymi się bezpieczeństwem w krakowskich uczelniach.
oprac. Karolina Dukała
